“เชิญพวกท่านแลมองรอบ ๆ เถิด ดูให้เต็มตาว่าพวกเราอยู่กันอย่างไร ถูกแล้วเราที่ครั้งหนึ่งเคยปกครองแผ่นดินที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดในเอเชียและ ตอนนี้กลับตกต่ำถึงเพียงนี้ นี่คือสิ่งที่พวกมันกระทำต่อเรา และเป็นสิ่งที่พวกมันจะกระทำต่อพม่าทั้งมวลเช่นกัน……
พวกมันพรากอาณาจักรเราไป สัญญาว่าจะสร้างถนน ทางรถไฟ และท่าเรือ แต่จำคำเราไว้ให้ดี มันจะลงเอยเหมือนเช่นนี้ ในไม่กี่ทศวรรษความมั่นคั่งจะสูญสิ้น ทั้งอัญมณี ทั้งไม้สัก ทั้งน้ำมัน แล้วเมื่อนั้นพวกมันจะละทิ้งไปเช่นกัน…..

เราคือพวกแรกที่ถูกจองจำในนามความก้าวหน้าของพวกมัน คนอีกนับล้านย่อมตกต้องตามกัน นี่คือสิ่งที่เราทุกคนล้วนต้องประสบ นี่คือวิถีที่เราทุกคนจะลงเอย ในฐานะเชลยกลางสลัมแหล่งโรคระบาด……”

“ร้าวรานในวารวัน (The Glass Palace)” เรื่องราวความร้าวรานจากอดีตที่เป็นมรดกตกทอด จากคนรุ่นหนึ่งไปสู่คนอีกรุ่นหนึ่ง ไม่มีวันจางหายไป ว่าด้วยเรื่องราวของ ราชกุมาร หนุ่มกำพร้าที่ล่องเรือมาไกลจากอินเดียเพื่อมาเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่มัณฑะเลย์ และ ดอลลี่ นางกำนัลของพระนางศุภยาลัต ที่ต้องติดตามนายหญิงไปปรนนิบัติรับใช้ ไกลจากบ้านเกิดเมืองนอน ถึงรัตนคีรี จากการอยู่ห่างไกลบ้าน ทำให้ทั้งคู่ไม่ได้รู้สึกว่าตัวเองผูกพันกับบ้านเกิดเมืองนอนแม้แต่น้อย ราชกุมารไม่ได้รู้สึกว่าตัวเองเป็นคนอินเดีย ส่วนดอลลี่ก็ไม่ได้รู้สึกว่าตัวเองเป็นคนพม่า ทั้งสองได้พบรักและใช้ชีวิตอยู่ด้วยกันในร่างกุ้ง ชีวิตของราชกุมารนับวันจะยิ่งเจริญรุ่งเรืองขึ้นเรื่อยๆ สวนทางกับความเป็นไปในพม่าที่นับวันยิ่งมีแต่ทีจะถดถอยลง…..

ชีวิตที่ผ่านบาดแผลจากอดีตของทั้งคู่ เกิดเป็นมรดกแห่งความโทรมนัสที่ส่งผลมายังรุ่นลูกอย่างนีลและดินู ที่ต้องจมอยู่กับอัตลักษณ์ของตนเองที่หายไป และคำถามที่เผชิญในจิตใจว่า รากเหง้าของเราคือใคร และมาจากที่ไหน โดยเฉพาะดินู ผ่านฉากหลังที่เล่าเรื่องราวด้วยหลายเหตุการณ์สำคัญใหญ่ที่มีผลกระทบต่อตัวละครทั้งหมด ทั้งสงครามโลก ครั้งที่ 2 / การเรียกร้องของมหาตมะคานธี / ยุคของนายพลเนวิน ตลอดจนการเรียกร้องประชาธิปไตยของอองซาน ซูจี …..

ร้าวรานในวารวัน The Glass Palace
โดย Amitav Ghosh
แปลโดย ธีรศักดิ์ จิรรัตนไพโรจน์
สำนักพิมพ์ มติชน